Dinsdagavond 15 februari was op het stadhuis een gecombineerde commissie vergadering over de bezuinigingen. Het is een proces waar we samen doorheen moeten. Een proces waarvan GroenLinks vind dat we dat heel secuur moeten doen. Het is immers nogal wat, zoveel bezuinigen op de stad.
De inbreng van dinsdagavond was dan ook meedenkend en richtinggevend. In de commissievergadering van 5 februari heeft GroenLinks immers al alle pijnpunten voor de fractie op tafel gelegd.

Betoog GroenLinks 2e termijn commissie – bezuinigingen

EEN VERGEZICHT

Eindhoven heeft het beste van twee werelden. Daar begint het coalitieakkoord mee. In dit eerste hoofdstuk schetsten wij een vergezicht van de Eindhovense samenleving. Een stad waar iedereen prettig kan leven, waar het goed gaat met de burgers. Waar sociale samenhang is en we ons blijven inzetten om kwetsbare burgers erbij te houden en perspectief te bieden, waar ieders bijdrage er toe doet.

Een stad óók, waar technologie, design en innovatie centraal staat. Waar veel en
diverse werkgelegenheid is. Waar gecreëerd wordt, vernieuwend wordt gewerkt, waar ontwikkeling mogelijk is. Waar duurzaamheid hoog in het vaandel staat. Omdat dit ons grote economische kansen biedt als kennisregio, maar ook omdat het leven van de inwoners van onze stad er nog beter van wordt. Het beste van twee werelden komt zo weer samen.

Dit hadden wij voor ogen toen GroenLinks ruim 10 maanden geleden haar handtekening zette onder het coalitieakkoord. Sindsdien zijn we bezig om die gedachten van het akkoord te vertalen naar de uitvoering, in een context waarbij we sterk moeten bezuinigen.

HOE WILLEN WE DAT GAAN DOEN?

Een veel gebruikte term voor het ‘hoe’ in het document van het college is
systeeminnovatie. Systeeminnovatie betekent voor ons: Een manier vinden om systemen en processen op een nieuwe manier in te richten, zodat de klant er beter van wordt. Het gaat ons er dan ook niet alleen om dat alles goedkoper moet. We willen ook niet alleen maar nieuwe projecten uitvinden. We willen datgene wat we doen kritisch tegen het licht houden, en slimme ideeën bedenken om het anders of beter te doen.

Het college noemt zelf al een flink aantal terreinen waar zij systeeminnovatie wil gaan toepassen. Van welzijnsbeleid tot openbare ruimte. Van de brandweer tot cultuur. Wat GroenLinks betreft dient systeeminnovatie ingezet worden op DIE terreinen waar het nodig is en loont. Dit kun je pas beoordelen na een grondige analyse van wat we goed of fout doen.

Wij willen u enkele voorbeelden meegeven van systeeminnovatie waarvan wij denken dat ze resultaat kunnen hebben.

Participatie en leefbaarheid

GroenLinks pleit voor een nieuwe benadering van mensen aan de zogenaamde
onderkant van de samenleving. Mensen zonder werk of daginvulling, die op of onder de armoedegrens leven. Mensen met gezondheidsproblemen, psychische klachten, een beperking. Sociaal isolement. Jongeren die vroegtijdig de school verlaten omdat ze geen aansluiting vinden. GroenLinks pleit voor een integrale benadering van deze doelgroep.
Een aanpak op alle leefgebieden en niet alleen het inkomen, werk of de gezondheid.

Daarom stelt GroenLinks de volgende systeeminnovaties in het sociale domein voor:

  • Eén casemanager voor alle leefgebieden, in plaats van voor alles een apart loket;
  • Proeftuinen voor nieuwe experimenten. Om burgers te betrekken bij hun
    leefomgeving. Om te onderzoeken wat nodig is om hen verantwoordelijkheid te laten nemen voor zichzelf en voor elkaar. Om zelfredzaamheid te stimuleren maar ook om mensen van waarde te laten zijn;

Hiervoor zijn in onze ogen ontregelzones nodig. Want dé belemmering voor een
gemeenteambtenaar met een idee, de burger met een plan, de ondernemer die iets wil, is de REGEL. In een ontregelzone moet het mogelijk zijn om goede ideeën tot uitvoering te brengen met een tijdelijke ontheffing van belemmerende regels. Zodat we écht eens buiten de begaanbare paden kunnen gaan wandelen!

Duurzaamheid

Onze belangrijkste suggestie om het systeem te innoveren is inmiddels al door het college overgenomen. Met ons initiatiefvoorstel over duurzaamheid hebben wij kaders meegeven om als gemeente een aantal zaken fundamenteel anders te gaan doen. Niet gewoon een paar leuke projecten, maar een andere manier van werken.

Een praktisch punt daarbij is dat we een investeringsbudget willen creëren voor allerlei duurzame maatregelen die ons op termijn een bezuiniging op kunnen leveren. Bv het energiezuinig maken van gebouwen, meer LED in het straatbeeld.

Tot slot een voorbeeld in de ruimtelijke hoek

We kennen allemaal de voorbeelden van de pleinen met vieze en kapotte tegels, de lekkende fietsenstalling, heringerichte straten die binnen een paar maanden weer opnieuw op de schop gaan. GroenLinks wil een bestendigheidtoets: Bij alle ruimtelijke ontwerpen toetsen we of het ontwerp tijdbestendig, goedkoop is in onderhoud en beheer, en dus op termijn een bijdrage aan de bezuiniging kan leveren. Wij denken dat een kwaliteitssysteem voor aannemers hierbij kan helpen. Om te voorkomen dat we steeds weer voor de kosten van slecht en half werk op kunnen draaien.

“SAMENWERKEND AAN MORGEN”

Dan kom ik nu bij het document “samenwerkend aan morgen”. GroenLinks herkent hierin de ambities van het coalitieakkoord. Maar dat wil niet zeggen dat we nu achterover kunnen leunen. Het stuk is nog weinig concreet, het is onduidelijk of de voornemens haalbaar zijn, bij een aantal voorstellen kunnen wij nu nog niet voorzien wat voor effecten zij zullen hebben.

GroenLinks ziet ‘samenwerkend aan morgen’ dan ook als vertrekpunt van een
meerjarenproces.

Een vertrekpunt betekent voor ons dat we nu de koers uitzetten. Welke richtingen willen we gaan onderzoeken? In de komende periode moet gaan blijken of de voorgestelde maatregelen haalbaar zijn. Haalbaar qua hoogte van het bedrag, haalbaar in tijd, haalbaar qua effecten die voorgesteld zijn. En de Raad moet haar oordeel over deze uitwerkingen kunnen geven. En waar nodig, als de effecten anders uitpakken, of plannen niet haalbaar blijken, andere keuzes kunnen maken. DAT is het moment waarop de raad werkelijk aan zet is.

ZORGEN

GroenLinks kan op hoofdlijnen de denkrichtingen van het College volgen. Wij hebben echter zorgen. In de eerste termijn van de commissie zijn deze onderwerpen uitgebreid aan de orde geweest. Ik wil u op een aantal onderwerpen kaders meegeven:

  1. Welzijn en de WMO. GroenLinks wil de kanteling en welzijn nieuwe stijl volop de ruimte geven. Wij willen niet dat de bezuinigingstaakstelling leidend wordt bij het maken van inhoudelijke keuzes. Wij dagen de wethouder uit om voor de kadernota te komen met een uitwerking waaruit blijkt dat de bezuinigingsvoorstellen haalbaar zijn.
  2. Cultuur. Wij willen dat onze voorzieningen toegankelijk blijven. Dat kunnen wij nu niet beoordelen. GroenLinks wil daarom graag een goed voorbereide discussie aangaan over de functies van de bibliotheek en de positionering in de stad en in de wijken. Wij willen de doelstellingen op cultuureducatie overeind houden. Als suggestie geven wij het college mee om de combinatiefunctionarissen voor cultuur te versterken, ten koste van de inzet op combinatiefunctionarissen sport. Met de komst van de sporthogeschool met al haar stagiaires verwachten wij dat we dat kunnen opvangen.
  3. Bezuinigingen in de openbare ruimte. Daar kunnen wij ons nog geen voorstelling van maken. Deze week kwam ons ter ore dat bij de uitvoering van het masterplan Genneper Parken, wel het geld voor de stenen gereserveerd is, maar dat het geld voor de compensatie van groen op de tocht staat door de bezuinigingen. Wat ons betreft een duidelijk signaal: Groen Gennep is een kostbaar groengebied in Eindhoven, en dat willen we zo houden. Voor ons is het schrappen van de natuurcompensatie, terwijl de ruimtelijke ontwikkelingen wel doorgang vinden, onbespreekbaar. Dat is geen duurzaam voorstel!
  4. MIP. Het toverwoord om al onze ruimtelijke ambities in het gareel te krijgen. Wat ons betreft zijn de afspraken in het coalitieakkoord leidend. Dat betekent dus nu even geen landelijk Strijp. Daar is geen geld voor en het is niet benoemd als prioriteit. De afwegingen rond de twee VMBO’s dienen in het MIP gemaakt te worden. Evenals afslagen van de A2. Daarbij dienen de kosten voor randvoorwaardelijke zaken integraal meegewogen te worden. Dus niet via allerlei omwegen toch die begrotingen sluitend krijgen. Wij pleiten voor transparantie!

HOE WIL GROENLINKS VERDER?

GroenLinks wil het college de ruimte geven om de denkrichtingen zoals verwoord in “samenwerkend aan morgen” te onderzoeken. Wij verwachten van het college echter dat zij terugkomt met uitwerkingen van die voorstellen, waarbij de raad kan beslissen over de inhoudelijke invulling.

GroenLinks wil een aantal voorwaarden aan die uitwerkingen stellen. Een belangrijke bouwsteen uit het coalitieakkoord is het eerste hoofdstuk: Financiën helder en op orde.
Hierin spraken we de regels af die leidend zijn voor de bezuinigingen.

Wij willen bij de bezuinigingen kunnen toetsen aan de criteria zoals we die in het
coalitieakkoord hebben omschreven. Daarin staan 2 belangrijke uitgangspunten:

  1. Sociaal bezuinigen is leidend - daarbij ontzien we kwetsbare mensen en structuren;
  2. Toets of we het goede doen, op de goede manier, of een ander het beter kan.

Verder willen wij de voorstellen kunnen toetsen op duurzaamheid, en wij willen zien hoe het college de burgers heeft betrokken bij de uitwerkingen. Dat is immers ook leidend in het coalitieakkoord: van buiten naar binnen, een overheid die naast de burgers, organisaties en ondernemers staat en zich inzet om samen dingen te verwezenlijken, in plaats van ze van bovenaf op te leggen. In deze tijd essentieel!

CONCLUSIE

Voorzitter, u hoort het, GroenLinks is kritisch en bezorgd. Wij zijn echter ook een
optimistische partij, met vertrouwen in de toekomst.

GroenLinks wil streven naar de vergezichten. We willen diepte en perspectief zien. Wij willen het lange termijn doel voor ogen houden, en die vertalen in korte termijn acties, in plaats van dat de korte termijn oplossingen leidend zijn. Wij hebben daar onze verwachtingen bij geformuleerd en roepen het college op om daar naar te handelen.

Wij willen het college een handje helpen om de diepte te blijven zien in de komende periode. Daar hebben wij een mooi hulpmiddel voor bij GroenLinks, onze eigen systeeminnovatie: een 3D bril.

Die bieden wij het College aan. Als een geheugensteuntje om diepte te blijven zien. Wij hopen dat het college daar haar voordeel mee zal doen!